01 Mar Sinemanın İlk Edepsiz Kadınları
Bateau de Léontine (Léontine’nin Gemisi) (Pathé Comica, France, 1911) filminden kimliği bilinmeyen oyuncu [Léontine]. EYE Filmmuseum/Desmet Collection izin ve katkılarıyla kullanılmıştır (sol). Texas Guinan tanıtım fotoğrafı, 1919. Guinan Aile Arşivlerinin, Stayton, OR izin ve katkılarıyla kullanılmıştır (sağ).
Proje
Cinema’s First Nasty Women (Sinemanın İlk Edepsiz Kadınları) feminist protestolar, kaba komedi (slapstick) üzerine kurulu anarşik yıkım ve imalı toplumsal cinsiyet oyunları konu alan nadir bulunan sessiz filmleri sizlere sunan 4 disklik bir DVD/Blu-ray setidir. Koleksiyon uluslararası 10 film arşivinden toplanmış, 1896 ila 1926 yılları arasında üretilmiş ve sessiz sinemadaki kaba komedi komedyenlerini ve erkek kıyafetleri giyen kadınları ön plana çıkartan 98 adet Avrupa ve Amerika yapımı sessiz film içerir. İçerikte yer alan kadınlar gerçekten de çok “edepsiz”dir” – işçi grevleri düzenlerler, ağza alınmaz tatlılar pişirirler (ve silah olarak kullanırlar), patlayan bacalardan dışarı doğru fırlarlar, polis kuvvetine elektrik verirler ve geleneksel toplumsal cinsiyet kuralları ile cinsel edep ve adabı neşeyle paramparça eden bir dizi kimliğe bürünürler. Filmler kaba komedi, sulu komedi (genteel farce), hileli film (trick film), kovboy filmi (Western) drama ve macera-gerilim türleri dahil geniş bir film türü yelpazesi oluşturmaktadır.
Kino Lorber tarafından tahmini yayınlanma tarihi 2022’dir.
Ortak Küratörler: Laura Horak, Maggie Hennefeld, Elif Rongen-Kaynakçı
Yapımcı: Bret Wood (Kino Lorber)
Muzik Süpervizörü: Dana Reason (Oregon State Üniversitesi)
Proje Koordinatörü: Kate Higginson (Carleton Üniversitesi)
Anlaşmalar Yetkilisi: Aslı Eran (Carleton Üniversitesi)
Araştırma Görevlileri ve Çevirmenler: Daniel Aufmann (Minnesota Üniversitesi), Aurore Spiers (Chicago Üniversitesi), Vanessa Cambier (Minnesota Üniversitesi)
Katılımcı Arşivler: Eye Filmmuseum (Eye Film Müzesi), Kongre Kütüphanesi, Jérome Seydoux Pathé Vakfı, Britanya Film Enstitüsü, Blackhawk Films, George Eastman Müzesi, Kanada Kütüphanesi ve Arşivleri, Norveç Ulusal Kütüphanesi, İsveç Film Enstitüsü, San Francisco Sessiz Film Festivali, Modern Sanat Müzesi
Müzisyenler ve Besteciler: Sonradan Belirlenecektir.
Proje Ortakları: Jay Weissberg (Giornate del Cinema Muto – Sessiz Sinema Günü), Kate Saccone ve Jane Gaines (Women Film Pioneers Project – Kadın Film Öncüleri Projesi), Carleton Üniversitesi (Ottawa).
“Sinemanın İlk Edepsiz Kadınları” Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Konseyi tarafından kısmen desteklenmektedir.
Disk Özetleri Disk 1: Korkunç Hizmetçiler ve Anarşik Erkek Fatmalar
Mary Jane’s Mishap (Mary Jane’in Yaramazlığı) (G.A. Smith, BK, 1903) filminde Laura Bayley. BFI (Britanya Film Enstitüsü) izni ve katkılarıyla kullanılmıştır.
Kinci aşçı yamakları ve delidolu ergenler ev içini karmakarışık bir savaş alanına çevirmek için birlik olur. Ev hizmetçileri bacalardan fırlar, nişanlılar yenilir yutulmaz unlu mamulleri ataerkilliğe karşı silah olarak kullanırken, dik kafalı kız çocukları aile evlerine su basmasına neden oluyor ve evleri yakıyor. Bu disk aynı zamanda uluslararası popülerliğe sahip Fransız komedyen karakter ve 1910-1912 arası 21’den fazla film çıkartmış Pathé Comica serisinin yıldızı olan Léontine’nin unutulmuş filmlerini gün yüzüne çıkartıyor. (Bununla birlikte Léontine’nin kimliği günümüzde bile hâlâ bilinmiyor!) Disk ayrıca Lea Giunchi, Bertha Regustus, Laura Bayley, Florence Lawrence, Berthe Dagmar, Gilbert Saroni, ve Lili Zeidner tarafından gerçekleştirilen anarşik, şamatalı ve matrak performanslar sunuyor.
Disk 2: Yıkım Kraliçeleri
La Fureur de Madame Plumette (Madame Plumette’in Öfkesi) (Eclipse, Fransa, 1912) filminden kimliği bilinmeyen bir oyuncu. EYE Filmmuseum /Desmet Collection (EYE Film Müzesi/Desmet Kolleksiyonu) izni ve katkılarıyla kullanılmıştır.
Yıkım Kraliçeleri kendi anarşik ergen öncüllerinden çok da farklı değildir. Evi yıkarlar, eşlerine zulmederler ve sokaklarda feminist bir isyan başlatırlar. Bu disk Fransız üç kadın komedyen karakter sunar, Cunégonde (Little Chrysia) ile Rosalie ve Pétronille (her ikisi de Sarah Duhamel tarafından canlandırılmıştır). Cunégonde olarak görünen aktrisin kimliği yakın zaman önce Elif Rongen-Kaynakçı tarafından Cunégonde’nin Arabella ve Zoé isimli yan serisinde (spin-off) de başrol oynamış gezgin bir sahne sanatçısı ve marifetli bir film komedyeni olan Little Chrysia olarak belirlenmiştir. Duhamel’in filmleri, Rosalie Has Sleeping Sickness (Rosalie’nin Uyku Hastalığı Var), Rosalie and Her Phonograph (Rosalie ve Gramafonu), ve Pétronille Wins the Big Race (Büyük Yarışın Galibi Pétronille) filmleri örneklerinde görülebileceği gibi benzer şekilde sosyal protestonun şamatasını ve anarşik fiziksel yıkımı kucaklar. Duhamel’in vücudu bir doğal afettir ve onun film dünyasında kesinlikle her şey mümkündür. Bu diskin aynı zamanda Florence Turner, Alma Taylor, Chrissie White, ve Yerli ırka mensup aktris Minnie Devereau’nun haşarı tuhaflıklarını en üst seviyede göz önüne getiren “Tyranny at Home” (“Evde Tiranlık”) eseri üzerine düzenlenmiş bir kısmı da bulunmaktadır.
Disk 3: Cinsiyet İsyankarları
A Range Romance (Bir Çiftlik Romansı) (Bison, ABD, 1911). Kongre Kütüphanesi’nin izni ve katkılarıyla kullanılmıştır.
Cinsiyet İsyankarları Amerikan yapımı sessiz filmlerde erkek kıyafeti giyen ajan kızlardan vahşi Batı’nın ve buz kesici Kuzey’in cinsiyet temalı şamatasına kadar sosyal cinsiyetin çok gözenekli yapısını keşfeder. Bu disk yazar/yönetmen/aktör Gene Gauntier’in ajan kız serisinin geride kalan filmleri ile Edna “Billy” Foster’in, atanmış genç kadın oyuncunun neredeyse tamamen erkek rollerini oynadığı Biograph (Biyograf) filmindeki en iyi performansını içerir. Batı sınırında genç kadınlar erkek çocuğu kılığına girerek zengin olmak için macera peşine düşerler; diğer filmler ise Batı’nın silah kuşanmış delidolu dişiliğini gösterir. Bu disk aynı zamanda oyuncu-yapımcı Texas Guinan, Yerli ırka mensup yıldız Lillian St. Cyr (Winnebago), lezbiyen komedyen Fay Tincher, ve Japon asıllı Amerikalı sansasyon Tsuru Aoki’nin performanslarını içerir.
Disk 4: Dişi Hilebazlar
Katherine Grant’in başrolünü oynadığı What’s the World Coming To? (Dünya Ne Hale Geldi?) (Hal Roach, ABD, 1926).
Bu disk kentsel ve modern mekânlarda oğlansı ve yaygaracı genç kadınların karşılarına çıkan tehlikeleri ve hazları gösterir. Karşı cinsin kıyafetlerini giymek, kaza eseri aynı cinsin cezbedilmesine yönelik sayısız fırsatlar sağlarken, kadınlar 20. Yüzyılın başlarındaki bir metropolünün acımasız sokaklarına göğüs germek için çözümü erkek kıyafetlerinde ararlar. Phil-for-Short (Kısaca Phil) filminde, Evelyn Greeley gündüzleri Latince profesörü geceleri ise Lezbiyen bir dansçı olarak karşınıza çıkarken, tiyatro yıldızı Mabel Taliaferro sınırda geçen BDSM fantezisi Snowbird (Kar Kuşu) filminde babasının arazisini “kadın düşmanı” Fransız bir tuzak avcısının elinden kurtarmak için erkek kılığına giren dik başlı bir sosyete kızını canlandırır. Son film seti ise 100 yıl gelecekte geçen ve “erkeklerin kadın gibi” ve “kadınların da erkek gibi” oldukları allak bullak bir komediden, She’s A Prince (Kız Prens) filmindeki kızlar birliğine giriş töreni ile serbest kalan kafa karıştırıcı ritüellere, kılık değiştirmelere ve kimlik yanılsamalarına kadar cinsiyet ve cinsellik konularında bu zamanda gözler önüne serilen hızlı değişimlerle oynar. Aynı zamanda Renée Sylvaire, Dorothy Bernard, Louise Glaum, ve Alice Ardell’in gürültülü ve neşeli performanslarını da içerir.
Önümüzdeki Etkinlikler
“Nasty Women 3,” (Edepsiz Kadınlar 3) Giornate del Cinema Muto (Sessiz Sinema Günü) (Pordenone, İtalya), 2-9 Ekim 2021.
Geçmiş Etkinlikler
“Girls Will Be Boys,” (Kızlar Erkek Olacak) Giornate del Cinema (Pordenone, İtalya), Ekim 2015.
“Nasty Women,” (Edepsiz Kadınlar) Giornate del Cinema Muto (Pordenone, İtalya), Ekim 2017.
“Nasty Women 2,” (Edepsiz Kadınlar 2) Giornate del Cinema Muto (Pordenone, İtalya), Ekim 2019.
“Nasty Women,” (Edepsiz Kadınlar) Day of Silent Cinema (Sessiz Sinema Günü) (Indiana Ünivesitesi Sineması), Ekim 2019.
“Feminist Laughter,” (Feminist Kahkaha) Festival Internacional de Cine Silente México (Meksika Uluslararası Sessiz Film Festivali) (Puebla, Meksika), Kasım 2019.
İlgili Burslar
İlgili burslar ve daha fazla kaynak için bkz. Nasty Women Bibliography! (Edepsiz Kadınlar Kaynak Dizini)
Resim Galerisi
Cunégonde Femme du Monde (Dünya Kadını Cunégonde) (Lux, Fransa, 1912) filminde Little Chrysia. EYE Filmmuseum/Desmet Collection izni ve katkılarıyla kullanılmıştır.
Cunégonde Jalouse (Kıskanç Cunégonde) (Lux, Fransa, 1912) filminde Little Chrysia. EYE Filmmuseum/Desmet Collection izni ve katkılarıyla kullanılmıştır.
Sinemanın İlk Edepsiz Kadınlar”ı 8-28 Mart’ta Kundura Sinema’da. İzlemek için takipte kalınız www.beykozkundura.com