*Daniel & Clara’nın filmi Notes from a Journey / Bir Yolculuktan Notlar’ı 19 Temmuz 2021 tarihine kadar Kundurama’da “Rüyanın Öte Yakası” seçkisi dahilinde çevrimiçi ve ücretsiz izleyebilirsiniz.

İngiliz film yapımcıları Daniel ve Clara; milliyetlerinden, soyadlarından ve cinsiyetlerinden “iki insan formuna ayrılmış tek sanatçı” olarak çalışmak için kurtulduklarını söylüyorlar. Portekiz ve İngiltere kırsallarındaki çalışma alanlarından yola çıkacak olursak, Daniel ve Clara’nın odakları belirgin bir şekilde kırsal estetiğe işaret ediyor. Daniel ve Clara’nın filmleri en dolaysız hallerinde bile basit belgelemelerden kaçınıyor. Deniz kenarında yürüyüş yapmak gibi sıradan bir deneyim bile olsa, bu karmaşıklığı anlatıyorlar.

Son uzun metraj filmleri, Notes from a Journey (2019), hafif bir neşeyle dolu korku olma olasılığı varsa, avangart bir korku filmi olmanın sinyallerini veriyor. Yönetmenler algımızın sınırlarını ve doğa ile mükemmel bir bağlantı kurma potansiyelini göstermek için müzik, ses tasarımı, kurgu ve renkleri kullanıyor. Birleşik Krallık’ta Avebury’nin taş çemberinde sona eren iki haftalık bir yolculuk sırasında çekilen bu film, seyircinin asla rahat etmesine izin vermiyor. Parlak kırmızı tonların ardında bir ormanın görüntüsü gizlenirken, ekran periyodik bir şekilde hiçbir şey göremeyeceğimiz kadar beyaz veya karanlık oluyor. Film, Daniel ve Clara’nın yolculuklarını ve sesleri kaydettiklerini açık bir şekilde gördüğümüz birkaç sahne içeriyor ancak bu sahneler bile bağlamda tekinsiz görünüyorlar. Lineer olmasa da, görüntüden çok ses, filmi taşıyor. Soyutlamaya yönelik eğilimlerini yeni ve tespit edilmesi zor bir olguya dönüştüren kısa film serisi Exteriors’un (2017) heyecan verici bir devamı niteliğinde. Notes from a Journey heyecan verici güzellikte olmakla birlikte tekinsiz bir önseziye de sahip.

**Bu röportaj, Kinoscope için film eleştirmeni Steve Erickson’ın Daniel ve Clara’nın sorularına yazılı cevaplarla yanıt vermesiyle e-posta yoluyla gerçekleştirilmiştir.

Revisiting (2019) doğanın içine daldıran hayali bir deneyim yaratıyor gibi görünüyor. Ancak bir yandan da izleyiciye bu deneyimin bir aracı ile ulaştığını hatırlatmaya devam ediyor. Taş çemberin fotoğraflarını çekenlerin yanı sıra, bilgisayarın yanında basılmış resimlerini de görüyoruz. Neden bu referanslara yer verdiniz?

Revisiting, Wiltshire’daki Avebury taş çemberine yaptığımız ikinci ziyaretimiz sırasında ortaya çıktı. İlk ziyaretimiz 2017 yılında İngiltere çevresinde iki haftalık bir tur sırasında gerçekleşti ve bu uzun metrajlı filmimiz olan Notes from a Journey’i çekmemizle sonuçlandı. Avebury’nin yaşamlarımız ve işimiz üzerinde önemli bir etkisi oldu, Portekiz’de birkaç sene yaşadıktan sonra İngiltere’ye dönmemizin de sebeplerinden biri diyebiliriz. Yaşadığımız deneyim neredeyse hayat değiştiriciydi ve o zamandan beri yaratıcı pratiğimizin odağını yönlendirdi. Dolayısıyla “Revisiting”, kişisel önemi olan bu yere geri dönme, mekâna bakma ve deneyimleme hissini ifade etme girişimiyle ilgili bir film.

Deneyimin doğasıyla oldukça yakından ilgileniyoruz ve işimizle, deneyimleme deneyimini tüm karmaşıklığı ve katmanları içinde, özellikle de alanla ilişkili bir şekilde nasıl ifade edebileceğimizi araştırıyoruz. Bir yerle karşılaştığımızda, oraya ilişkin deneyimimiz asla tek boyutlu olmuyor. Sanki duygusuz bir mekanik cihazmışız gibi nesnel olarak gözlemleme durumu değil. Deneyimimiz olarak nitelendirdiğimiz şey, hem içerde hem de dışarda bulunan karmaşık ve uyarıcı katmanlardan oluşur.

Sıcaklığın ve havanın neden olduğu fiziksel hisler ve duyumlar vardır ve ayrıca kendi içinizdeki fiziksel duyumlar vardır; aç mı yoksa yeni bir şeyler yemiş mi olduğunuz, hasta, ağrılar içinde ya da acı mı çekiyor olmanız veya herhangi başka bir bedensel duyumunuz olması. Duygusal durumunuz da aynı zamanda o yere nasıl tepki verdiğinizi renklendirir. Bunların hepsi, zihninizden akıp giden düşüncelerle ve o yerin kişisel, kültürel çağrışımlarıyla birlikte harmanlanıyor. Tüm bunlar iç ve dış gerçekliğin kusursuz bir şekilde birleştiği bir dans halini alıyor. Çalışmamızda, deneyimin tüm bu boyutları hakkında daha bilinçli olmanın yollarını ve gerçekliğin ne olduğuna dair, algımıza nasıl katkıda bulunduğunu araştırıyoruz.

Bu da bizi görüntü oluşturma araçlarının işin içine nasıl dahil edildiği konusuna getiriyor. Avebury’ye geri dönüş hakkında bir film yapma deneyimimiz, kameralara bakma ve görüntü oluşturma eylemi etrafında odaklandığı için, bunu da ekrana dahil etmenin uygun olduğunu düşündük.

Exteriors serisini, lekeli ve kusurlu bir kalite veren VHS ile çekmeye nasıl karar verdiniz?

İlgi alanımız bilinç ve özellikle sanatın şu anda tam olarak bilinçli bir şekilde var olmamıza nasıl yardımcı olabileceğini, gerçekliğin ise yaratarak içinde var olmamıza izin verebileceğinin farkındayız.

Özellikle fotografik görüntülerle çalışırken, onları bir şeyin belgesi olmaktan çıktıkları bir yere, kendi içlerinde bir şey haline geldikleri noktaya itmek istiyoruz. Sadece konuyla ilgili değil, aynı zamanda izleyici için de bir deneyim olan, eserle birinci şahıs karşılaşmasının bulunduğu işler yapmayı umuyoruz. VHS’de filme alınmış bir görüntüyü izlerken, kişi kayıt cihazının farkına varır, dış gerçekliğin doğru bir tasviri olarak sınırlarının fazlasıyla farkında olur. Ama bu aynı zamanda hipnotize edici güzellikte bir görüntüdür. Değişen renklere ve titreyen görüntülere baktığınızda içine çekilirsiniz. Bizim için bu ikili bir gerçeklik deneyimine olan ilgimizi iyi ifade eden bir ortam.

EXT. WAVES (2017)’in son dakikalarına yerleştirdiğiniz elektronik müzik, ve EXT. FIRE AT FAIRLIGHT GLEN (2017)’in bazı yerlerinde sesi kesmeniz, filmleri gördüklerimin gerçek doğasını unutturan bir şekilde soyutlamaya doğru itiyor. Hiç canlı sesi sonuna kadar kullanmayı planladınız mı?

Filmlerdeki ses seçimlerinin onları daha soyut bir hale getirdiği konusunda haklısın. Sesi kullanma şeklimiz, deneyimi harekete geçiren bir şey olarak görüntüleri kullanma şeklimizle aynı, ama aynı zamanda bir yapaylık olduğunun da farkında olarak. Sesin bir görüntünün deneyimini ne kadar ince bir şekilde değiştirebildiğine her zaman hayret ediyoruz, ses onu alt edebilir ve düzleştirebilir, hayat da verebilir. İzleyiciye bir film boyunca rehberlik etmede ve deneyimin gerçekliğini oluşturmada ses görüntüden bile güçlüdür. Hem bedensel algımızı hem de gerçekliğin ne olduğuna dair içgüdüsel algımızı daha anlaşılmaz bir biçimde etkiliyor.

Filmlerimizi her zaman sessizce çeker ve görüntü ile sesi ayrı ayrı kurgularız. Böylece nasıl bir etkileşimde bulunduklarını daha fazla kontrol edebiliriz. Bazen ses, sanki görüntü ile senkronizeymiş gibi görünerek görüntüye yakınlaşır, ancak diğer zamanlarda, sanki aynı anda var olan birkaç gerçeklik varmış gibi görüntüden uzaklaşabilir.

Filmlerinizde besteci kredisi yok. Müziklerinizi kendiniz mi yazıyorsunuz?

Erken dönem işlerimiz genellikle müzisyenler ve ses sanatçılarıyla işbirliği içinde yapıldı, ancak 2016’dan beri sesi ve müziği kendimiz yapmaya başladık. Bu kısmen daha hızlı ve aynı anda birden fazla proje üzerinde çalışmaktan ve ilhâm geldiğinde farklı projelere sıçramak istememizden kaynaklanıyordu. Dolayısıyla başkalarıyla çalışmak bizim için çok da pratik olmadı. Eğitimli müzisyenler değiliz, ancak müzik yaratmak için bazı kişisel stratejiler geliştirdik, genellikle müzikten ziyade ses ve görüntü üzerinden ilerliyoruz.